Demans Nedir Demans Nedenleri ve Demans Belirtileri

Demans kelimesinin anlamı kayıp ya da yitirmektir. Burada kaybedilen hastalığın başlangıcında yakın geçmiş zamandır. Yani hafızadır. Demans kaynaklı hafıza kayıpları, hastalık ilerledikçe  zihinsel performans ve fiziksel performans düşüşü olarak hastaya yansımaktadır. Demans nedir dediğimizde direk olarak hafıza kaybı, zihinsel performans kaybı aklımıza gelmelidir.

Demans nedir, demans belirtileri nelerdir ve nasıl ilerler?

Demans, deliryumdan farklı olarak sinsi bir şekilde başlar ve aşamalı olarak ilerler. Hasta başlangıçta bugünü unutur, dünü unutur, zamanla bir hafta önceyi unutur, hastalık ilerledikçe geçmişe yönelik daha büyük bir unutulan zaman dilimi olacaktır. Demans hastası, yeni bir şeyler öğrenemez, problemleri çözemez, zihinsel performans sergileyemez, hareketlerini yöneten psikomotor becerilerde aksaklıklar yaşar. İlerleyen demans hastalarında artık ahlaki değerlerin kaybı de başlamıştır. Kişiden beklenilmeyecek derecede ahlaksız davranışlar sergilenebilir ve hasta bu davranışının yanlış olduğunun bilincinde olmaz.

Demans nedenleri nelerdir?

Demans sebepleri, yaşanılan travmalar, felç geçirme, bazı enfeksiyon ve HIV gibi virüse bağlı hastalıklar, vitamin eksiklikleri, tümörler, yaralanmalar, bazı kimyasalların bir şekilde vücuda alınmış olması gibi demans nedeni olabilecek birçok faktör vardır. B12 vitamini eksikliğinde beyin hücrelerine yeterince kan taşınamaması sebebiyle demans hastalığı ortaya çıkabilmektedir ve tedavisi en basit sebeplerden biri B12 vitamini eksikliğidir. Demansa neden olan diğer zihinsel bozukluklar ise parkinson ve huntington hastalığıdır.

Parkinson hastalığı, alzheimer hastalığından sonra en çok görülen nörodejeneratif rahatsızlıktır. Yani, sinir hücrelerinin ölümüne yol açan ve görülme sıklığı olarak ikinci sırada yer alan rahatsızlıktır. Parkinson hastalığında beynin dopamin nöronları ölmektedir. Dopamin, hareketlerimizin kontrolünü sağlayan bir enzimdir ve bu hücrelerin yitiminde hareket kontrolümüzü kaybederiz. Hasta, tremor yani kalıplaşmış titreme hareketleri göstermeye başlar. Parkinson belirtilerini azaltmak için hastaya dopamin enjekte edilmektedir. Parkinson hastalarının yüzde 75’inde zamanla demans görülmektedir.

Huntington hastalığı sebebi ise 4. kromozomdaki dominant bir gendir. Anne ya da babasında huntington rahatsızlığı olan kişinin huntington olma olasılığı yüzde 50’dir. Huntington hastaları, vucütlarının bir bölgesine istemsiz bir şekilde enerji aktarımı yaşarlar ve bu da dışarıdan gözleyenler tarafından tuhaf dans hareketleri olarak nitelendirilir. Huntington belirtisi bu tuhaf dans hareketlerine kore denmektedir. Yunanca dans etmenin karşılığı kore kelimesi huntingtonun en belirgin göstergesidir. Huntington hastalarında ilerleyen zamanlarda demans görülmektedir.

Amerikan Psikiyatri Derneği’nin demans belirtileri ve demans tanısı koymada kullandığı ölçütler, demans olduğumuzu nasıl anlarız sorularımıza cevap vermektedir;

1. Aşağıdaki iki durumunda olduğu birden çok bilişsel problem
1.a) Hafızada bozulmalar
2.b) Aşağıdaki zihinsel bozulmalardan en az biri
2.b.1) Afazi yani konuşma sıkıntısı
2.b.2) Apraksi yani motor becerileri yerine getirmede yetersizlik yaşama
2.b.3) Agnozi yani eşyaları tanıyamama, hatırlayamama
2.b.4) Plan yapma, organize etme, soyut düşünmede yetersizlik görülmesi
2. Zihinsel yetersizlikler hayatsal işlevlerde kayda değer sıkıntılar yaşatır ve önceki hayat işleyişinde düşüşler görünür.
3. Zihinsel yetersizlikler ve hayat işleyişindeki yetersizlikler aşamalı bir seyir izler ve bu düşüş süreklilik gösterir.