Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu (DEHB) Nedir DEHB Belirtileri
Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu belirtileri(dehb belirtileri) olarak akla ilk gelecekler arasında, yerinde duramama, sürekli hareket halinde olma, oturmayı ya da sırada beklemeyi başaramama vardır.
Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu olan çocuklar sınıfta sıralarında bir ders saati duramazlar. Özellikle ilköğretimin birinci ve ikinci sınıflarda dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu(dehb) olan çocukların sık sık bir bahane ile ayağa kalktıklarını, sınıfta hareket halinde olduklarını görürüz.”Öğretmenim lavaboya gidebilir miyim, öğretmenim kalemi çöp kutusunun orada açabilir miyim” cümlelerini en çok dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu olan çocuklardan duyarız.
DEHB’li çocuklar bir işle meşgul olduklarında bu işi bitiremezler, işin sonunu getiremeden yeni bir işe atılır o iş de bitmeden başka bir işe geçerler. Sorumluluklarının devamını getiremezler çünkü içlerinde bir dürtüsellik vardır ve bu dürtüselliğe mani olamazlar.
DEHB olan çocuklar arkadaş kurmakta sıkıntı yaşarlar. İçlerinde mani olamadıkları dürtüsellik akranlarına karşı zorba davranışlara neden olabilmektedir ve bu da sosyal ilişkilerinde dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu olan çocuğun yalnızlaşmasına neden olmaktadır. Oyun oynarken DEHB olan çocuk akranlarıyla oynanmakta olan oyunu da uzun süre devam ettiremez bir şekilde oyun bozan konumuna gelir, dikkatini uzun süre bir olaya bir duruma yönlendirememesi enerji sarf ettiği oyunlarda bile kendini gösterir.
Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu olan çocuk sıra bekleyemez. Onun için bir yerde sabit durmak ve bir şeyi öylece beklemek tahammül edilemezdir ve dehb olan çocuk mutlaka o sırada bir sorun çıkaracaktır. Ya da sırayı beklemekten vazgeçip oradan uzaklaşacaktır.
DEHB belirtileri özet olarak şu şekildedir;
Dikkatini bir duruma odaklayamaz odaklasa bile çok kısa sürer.
Uzun süre dinleme modunda bekleyemez, kıpırdanır.
Verilen sorumlulukları unutur, zaten ne yapması istendiğini de dinleyememiştir.
Sıra ile düzen içerisinde gerçekleşecek davranışları yapamaz.
Basit hatalar yapar.
Yerinde duramaz.
Amerikan Psikiyatri Birliğinin, dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu belirtileri olarak koyduğu ölçütler şu şekildedir:
Dikkat eksikliği belirtilerinin;
1. Etkin dinleme yapamama
2. Yönergeleri takip edememe
3. Rutin işlerde unutkanlık ve hata yapma
4. Dikkati odaklayamama
5. Bir işi sıraya koyarak tamamlama, organize etme problemi yaşar.
Hiperaktivite belirtilerinin;
1. Sürekli koşuşmaca
2. Yerinde duramama
3. Konuşmaların arasına girme, konuşma sırasını beklememe
4. Bedeninde bir motor takılı gibi hareket hali
Yukarıdaki belirtilerin 6 ve daha fazlası 6 aydan daha uzun sürecek şekilde görünüyorsa bireye dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu tanısı koyabiliriz. Bu belirtilerin 12 yaşından önce görülmesi, okulda, sokakta, evde her ortamda davranışların benzerlik göstermesi, okul ve sosyal hayatta bu belirtilerin problemler oluşturması da dehb tanısı koymada gereken diğer bir koşuldur. DEHB belirtileri, 17 yaşından büyük kişilerde görülüyorsa, dehb tanısı koymak için 5 belirtinin görünmesi yeterli olmaktadır.